لیتیوم، نفت دنیای مدرن
تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۵۰۹۴۷
فلزی که خیلیها آن را آینده فناوری‌های نوین میدانند. مدتی پیش با کشف معادن لیتیوم در ایران، بحثها بر سر نحوه استخراج این فلز ارزشمند و پرکاربرد بسیار داغ شد. از آنجا که استخراج و پردازش و جداسازی لیتیوم از سنگ و آب و بهرهبرداری آن، ماجرای پیچیدهای است که دانش فنی و تجربه کافی را میطلبد به نظر می‌رسد متخصصان و شرکتهای دانش‌بنیان باید بتوانند تواناییها و اطلاعات خود را در این حوزه تقویت کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این مطلب مروری داریم بر پیچیدگیها و چالشهای استخراج و پردازش لیتیوم که برخلاف آنچه تصور رایج است، نمیتوان آن را پاک و بدون آلودگی به حساب آورد بنابراین نیاز است که به روش‌های جدید تخصصی برای کاهش آلودگی ناشی از آن هم توجه داشت.
لیتیوم که سومین عنصر جدول تناوبی است به‌دلیل وزن کمی که نسبت به دیگر فلزات مثل نیکل، آهن و... دارد برای استفاده در دستگاههای الکترونیکی گزینه خیلی مناسبی است. هدایت جریان الکتریکی از دیگر ویژگیهای لیتیوم است که باعث شده کاربردهای بسیار زیادی پیدا کند. به‌طورکلی هر ابزاری که نیاز به شارژ برقی داشته باشد باید در ساختش لیتیوم به کار رود. ترکیبات لیتیوم در صنایع هواپیماسازی، ساخت تلسکوپ، ساخت شیشه و سرامیک و چرخ‌های قطار هم کاربرد دارد. از آنجا که لیتیوم جایگزین خوبی برای سوخت‌های فسیلی که ترکیبات آلاینده زیادی هم دارند معرفی می‌شود، کاربردهای آن در فناوری‌های به‌کاررفته در صنعت حمل‌ونقل، روزبهروز در حال افزایش است. براساس گزارش بانک جهانی که سال ۲۰۲۰ منتشر شده، پیشبینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۵۰۰درصد مصرف لیتیوم افزایش یابد تا تقاضایی که برای رشد فناوری‌های پاک وجود دارد را برآورده کند.
استخراج پردردسر لیتیوم از میان سنگ‌‌وآب
استخراج لیتیوم کار بسیار پردردسری است چون کندوکاو معادن لیتیوم دشوار و تاسیسات فرآوری این عنصر گران‌قیمت است. روش‌های سنتی که برای استخراج به کار میروند هم برای محیط‌زیست آسیبرسان و خطرساز هستند.
لیتیوم به دو شکل حل‌شده در آب‌نمک و رس لیتیومدار در زمین یافت می‌شود. بیشتر لیتیوم جهان از چند منطقه محدود به‌دست میآید. بیش از نیمی از آن (۵۴ درصد) در غرب استرالیا استخراج می‌شود و بقیه آن هم از استخرهای سطحی و نمکزارهای شیلی، بولیوی، آرژانتین، کالیفرنیا و تانزانیا به دست میآید.
این مناطق گرچه میتوانند درآمد خوبی از استحصال این ماده ارزشمند داشته باشند اما از آنجا که معمولا نواحی شورهزار و خشکی هستند تنشهای آبی شدیدی را تجربه میکنند که در صورت بارندگیهای شدید می‌تواند آلودگیهای قابل‌توجهی را به آب‌های مجاور خود منتقل کند.
معمولا در نزدیکی معادن لیتیوم، فلزات سنگینی مثل آرسنیک تالیم، کروم و اورانیوم وجود دارد و احتمال سرایت آن به آب‌های جاری و زیرزمینی هم وجود دارد.
لیتیوم آن‌قدرها هم پاک نیست!
بعد از استخراج و دردسرهای آن مراحل پردازش جداسازی لیتیوم از سنگ‌های نمک آغاز می‌شود. جالب است بدانید برق مورد نیاز برای تولید یک تن نمک لیتیوم، معادل مصرف شش خانه در طول یک‌سال (حدود ۶۰ مگاوات ساعت) است اما این تنها موردی نیست که پردازش و جداسازی این عنصر از سنگ‌های معدنی را به یکی از منابع آلودگی کره‌زمین تبدیل میکند. باورش بسیار سخت است اما برای جداسازی یک تن لیتیوم از سنگها، چیزی حدود سه تا ۱۷ تن دی‌اکسیدکربن آزاد می‌شود که این مقدار دو تا ۱۱ برابر دیاکسیدکربنی است که در ساخت فولاد، به جو زمین وارد می‌شود.
برای درک بهتر این اعداد و ارقام میتوان آن را با یک پرواز ۱۲ساعته مقایسه کرد که طی آن همین میزان کربندیاکسید تولید شده و وارد جو می‌شود.
براساس دادههای منتشرشده از آژانس بینالمللی انرژی، انتشار گازهای حاصل از جداسازی و پردازش لیتیوم می‌تواند حدود ۶۰میلیون تن کربندیاکسید را به جو اضافه کند. میزان ورود دی‌اکسیدکربن از تمام منابع آلاینده در سال ۲۰۲۲ تقریبا ۳۶هزار میلیارد تن بوده است. این مساله معمولا باعث ایجاد تناقض بزرگی در ذهن افراد می‌شود چون همیشه گفته شده که لیتیوم می‌تواند سوخت پاکی برای حملونقلهای برقی و دوچرخهها و خودروهای شارژی باشد و از سوی دیگر میزان دی‌اکسیدکربن تولیدشده در اثر فرآوری لیتیوم آن‌قدر زیاد است که نمیتوان از آن چشم پوشید. به‌همین‌دلیل محققان روشهایی را برای استخراج و پردازش لیتیوم پیشنهاد می‌دهند که شامل مراحل کمتری باشد و ترجیحا این عنصر را از آب‌نمک و محلولهای اسیدی استخراج کند نه از سنگ‌های موجود در معادن.
معادن لیتیوم ایران در انتظار کسب دانش فنی
با تمام پیچیدگی های استحصال لیتیوم، این فلز ارزشمند، آینده بسیاری از صنایع و فناوریها به حساب میآید و بسیاری از کشورها در تلاشند تا بتوانند با روش‌های کمهزینه لیتیوم صنایعشان را تامین کنند. مدتی پیش، ماجرای کشف معدن لیتیوم در ایران خبرساز شد. در این خبر آمده بود که معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان از کشف دو معدن لیتیوم در دشت «قهاوند» همدان خبر داده و مساحت آن را پنج تا شش کیلومترمربع اعلام کرده است.
این کشف، چهار سال زمان برده و میزان ذخیره قطعی این فلز استراتژیک هشت‌میلیون و ۵۰۰هزار تن اعلام شده است که البته بعد از مدتی مشخص شد عدد اعلام‌شده میزان لیتیوم خالص نیست بلکه تخمینی از میزان سنگهایی است که این عنصر باارزش را در خود جای دادهاند.
متاسفانه لیتیوم در ایران به تولید و فرآوری نرسیده و گرچه این کشف می‌تواند درآمد خوبی را برای کشور به همراه داشته باشد اما هنوز زیرساختهای عملی استحصال آن در ایران به‌طور کامل وجود ندارد. اگرچه تعداد انگشت‌شماری از کشورها لیتیوم استخراج میکنند، زنجیره تامین باتری در آسیای شرقی و جنوب‌شرقی، به‌ویژه چین، ژاپن و کره‌جنوبی متمرکز شده است.
سایر کشورها و مناطق به‌دنبال تقویت تولید داخلی و تنوع بخشیدن به زنجیره تامین خود هستند و ایران هم باید تلاش کند تا از این قافله عقب نماند. استفاده از لیتیوم در صنایع نوین از الزامات پیشرفت است و بهتر است حالا که معادن لیتیوم در ایران شناسایی شده به فکر کسب دانش و روش‌های بهرهبرداری از آن باشیم.
برگرفته از: the Guardian , Nature
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: لیتیوم مریم ملی معادن لیتیوم لیتیوم در ایران معادن لیتیوم فناوری ها سنگ ها دی اکسید
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۵۰۹۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۲۵ درصد معادن استان بوشهر در دشتی است
به گزارش خبرنگار مهر، علی بحرانی سه شنبه شب در نشست با قائم مقام بانک صنعت و معدن کشور افزود: یکی از ظرفیت های خوب شهرستان در حوزه معدن است.
وی بیان کرد: از طرحهای اقتصادی که زمینه اشتغال جوانان فراهم می کند حمایت می شود.
فرماندار دشتی نیز گفت: ۲۵ درصد معادن استان در شهرستان دشتی است
بحرانی یادآور شد: از حمایت های بانک صنعت و معدن از طرحهای صنعتی تقدیر می شود.
کد خبر 6093650
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند